آیا جهان شاهد آغاز یک نظم نوین جهانی است؟

به گزارش خبرگزاری مهر، متن زیر ترجمه‌ای از مقاله‌ای است که چندی پیش نشریه فوربز منتشر کرده و راهله میلانی (کارشناسی ارشد علوم ارتباطات) ترجمه کرده است؛

هنری کیسینجر سیاستمدار کهنه کار ایالات متحده در مقاله اخیر خود در نشریه وال استریت مورخ پانزدهم فروردین ۹۹ از بیماری ویروسی همه گیر COVID-۱۹ یا ویروس کرونا به عنوان دستاویزی در جهت بازگشت به رؤیای تاریک و موهون نظم نوین جهانی استفاده می‌نماید و سعی در پنهان نمودن شکست بزرگ دولت فعلی در بزنگاه مبارزه با این بیماری دهشتناک دارد؛ شکستی که تنها به معنی به زانو درآمدن تفکر کلیشه‌ی رؤیای آمریکایی نیست، بلکه به مفهوم درهم کوبیده شدن نظام مدیریت بحرانی است که به کرات سیاستمداران از آن به عنوان نطقه‌ی عطف ساختار مدیریت سیاسی-مالی-نظامی از آن یاد کرده‌اند؛ ساختاری که مجوز نظریه پردازی یک سویه‌ی نظم نوین جهانی را برای این کشور صادر کرده بود و آنها را در کفه‌ی برتر نظم گستری قرار می‌داد و سایر کشور را به عنوان سربار به ساختار نظم نوین تحمیل می‌نمود.

ویروس کرونا برای کیسنجر و سایر همقطاران ایدئولوژیکش شماری از نقاط ضعف سیستم جهانی را نمایان کرده که منبعی غیر از شرق و خاور دور برای آن قابل تصور نیست. حال آنکه، نکته قابل تأمل در پس ظهور این بیماری ویروسی شکل گیری نظم جهانی است که نه تنها ساختار قدرت بلکه مرزبندی‌های اجتماعی، سیاسی، و فرهنگی-آموزشی را جابه جا کرده است. با ظهور دوباره‌ی مفهوم قرنطینه و خانه نشینی عمومی تبعات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و روانی این سکون اختیاری باعث ناکارآمد شدن ساختارهای ملموس نظارت و تولید در کشورها شده است. لذا مفهوم و ساختار نظم نوین جهانی نیز دچار خانه نشینی اختیاری و بعضاً اجباری شده است که از تبعات آن می‌توان به تغییر سیاست‌های کلان برخی کشورها در جهت تقابل با توصیه‌ها و سازوکارهای سازمان جهانی بهداشت اشاره نمود.

در این کرونانوشت با طرح پرسش‌های ملموس سعی در تأمل در مسیر نظم نوین جهانی در کالبد چندگانه‌ی آن از جمله اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خواهیم پرداخت؛ اینکه آیا به عنوان یکی از کشورهایی که در خط مقدم مبارزه مستقل با این بیماری قرار دارد آیا همچنان مفاهیمی مانند نظم نوین جهانی کاربرد سابق خود را دارند؟ و اینکه آیا مدیریت بحران پیشرو را می‌بایست همچنان در ساختار سایر کشورها جستجو و سپس تنها با اعمال تغییراتی ابتدایی سعی در بومی سازی آنها کنیم؟ لذا پرسش اول پرسشی کلی است با زیر شاخه‌هایی معقول: آیا این شرایط منجر به یک تغییر بزرگ خواهد شد؟ آیا در آستانه‌ی یک نظم جهانی نوین هستیم - دوران جدیدی که نقطه‌ی عطف مهمی در تاریخ جهان خواهد بود؟ یا پس از پشت سر گذاشتن این دوره جهان به وضعیت پیشین خود باز خواهد گشت؟

پاسخ کاملاً مشخص است: خیر، همه چیز متفاوت خواهد بود زیرا برخی کشورها در حین رعایت قوانین مربوط به خانه نشینی عمومی همچنان نگاهی به بازسازی و تقویت زیرساخت‌های سیاسی، فرهنگی، ارتباطی-آموزشی و اجتماعی خود داشتند. از بازبینی تقویت پهنای باند مختص مراکز آموزشی و دانشگاه‌ها تا ایجاد و یا بهبود زیرساخت مورد نیاز مراکز فرهنگی مانند کتابخانه‌ها در برگزاری نشست‌های مجازی کتاب خوانی؛ ایجاد و تسریع بخشیدن به سازوکار بیمه‌ی بیکاری تا بازخوانی قوانین عودت دادن بیمه‌ی خودرو به بیمه‌گزاران طی دوران محدودیت عبور و مرور شهری و میان شهری. در اینجا به بحث و بررسی دغدغه‌های مربوط به رکود اقتصادی و بحران مالی جهانی که همچون سال ۲۰۰۸ چندین صنعت را مورد هدف قرار داده است نخواهیم پرداخت. بلکه در قالب قیاس و بررسی متقابل سعی در پایش و بازبینی قوانینی داریم که ممکن است در شرایط <پساکرونا> حاکم شود؛ لذا با پیش بینی این قوانین و احتمالات می‌توان شرایط را به نحو بهتری برای آینده کشور مطالعه نمود.

پیش بینی شرایط احتمالی دوران پساکرونا:

۱. تعادل قدرت جهانی تغییر خواهد کرد و کفه‌ی ترازوی کشور چین سنگین‌تر خواهد شد و کشورهای آسیایی زودتر از ایالات متحده از بحران ویروس کرونا رهایی خواهند یافت. با خروج تدریجی چین از بحران کرونا به نظر می‌رسد دولت کشور مذکور برای این بحران تدابیری قابل قبول اندیشیده است. این خروج هرچند با احتیاط و آرام تعریف جدیدی از نظم نوین برای دنیا ارائه می‌دهد که در آن قلدری سیاسی و اقتصادی و مصادره موارد پزشکی سایر کشورها در گمرک و وعده‌های پوچ جای خود را با قانون مداری، سخت کوشی و پرهیز از التهابات رسانه‌ای تعویض نموده‌اند.

۲. زیرساخت تولید کاملاً خودکار باعث صرفه جویی در مصرف انرژی خواهد شد و نه تنها از هزینه‌های تولید می‌کاهد، بلکه کیفیت را نیز بهبود می‌بخشد. کاهش ساعات کاری نیروی انسانی ما را در حفظ سلامت یاری می‌بخشد و در صورت بروز بحرانی دیگر، این امکان را در اختیار مشاغل قرار می‌دهد که بدون وقفه به فعالیت خود ادامه دهند.

۳. افزایش اعتماد به فن‌آوری، عملکرد فنی و بخش‌های پرداخت آنلاین باعث تغییر رفتار مصرف‌کننده شده و آنها را از روش‌های سنتی دور خواهد نمود. این امر ما را مجبور می‌سازد تا با جریانات نوین مانند دورکاری سازگار شویم و به سمت آینده‌ای عاری از مفهوم محل کار سنتی قدم برداریم.

۴. به دنبال روی کار آمدن ابزارهای کنفرانس ویدئویی، شاهد کاهش درازمدت سفرهای کاری خواهیم بود و همچنین افراد ثروتمند مسافرت با جت شخصی را به سفرهای هوایی فرست کلاس [۱] ترجیح خواهند داد.

۵. دولت به معرفی خدمات الکترونیکی در سراسر منطقه می‌پردازد. آنها باید از تجربه‌ی امارات متحده‌ی عربی در زمینه‌ی توسعه‌ی خدمات الکترونیکی الگوبرداری کنند. این کشور همچنان با وجود همه‌گیری این بیماری در بخش‌های مختلف از جمله دادگاه‌ها، خدمات مهاجرت و گذرنامه، وزارتخانه‌ها و سایر نهادها به شهروندان خود خدمت رسانی می‌کند.

۶. دولت‌ها، رهبران تجاری و شرکت‌ها پس از کشف خلاءهای موجود در سیستم جهانی در مواجهه با ویروس کورونا، بودجه‌ی بیشتری به سرمایه گذاری در سیستم سلامت و محصولات مراقبت‌های بهداشتی اختصاص می‌دهند. شرکت‌های فناور نوپا بیشتری با برنامه‌های نوآرانه روی کار خواهند آمد.

۷. اعتماد به دولت‌های محلی در خاورمیانه به واسطه‌ی اقدامات دفاعی شدید جهت کنترل این بیماری همه‌گیر افزایش می‌یابد. بانک‌های مرکزی مبالغ زیادی را در اختیار مؤسسات مالی قرار داده و معافیت‌های مالیاتی بی‌سابقه‌ای را به آنها پیشنهاد داده‌اند.

۸. تحولات اجتماعی صورت گرفته روی دیگری از زندگی که پیشتر به دلیل مشغله‌ی زیاد از آن غافل شده بودیم رابه ما نشان خواهد داد. جامعه‌ی جهانی در راستای همدلی برای متحد ماندن به یکدیگر پیوسته است. طرح‌های بشردوستانه‌ای راه‌اندازی شده و همچنین کمک‌های بشردوستانه به منظور نجات جان مردم در قالب کمک‌های میلیون دلاری افرادی که استطاعت مالی بالایی دارند صورت گرفته است.

۹. تأثیر مثبت این بیماری همه‌گیر بر محیط زیست ماندگار خواهد بود. ناسا و سازمان فضایی اروپا تأیید کردند که در ماه مارس شاهد کاهش دی اکسید نیتروژن در بخش‌هایی از چین و ایتالیا بودیم. در همین حال، طبق تخمین صورت گرفته توسط مرکز تحقیقات بین‌المللی آب و هوا و محیط زیست واقع در اسلو در سال ۲۰۲۰ میزان انتشار دی‌اکسید کربن ۲/۱٪ کاهش خواهد یافت.

۱۰. سیستم آموزش و پرورش دستخوش دگرگونی خواهد شد. طبق آمار یونسکو، با بسته شدن مدارس ۱۸۸ کشور در سراسر جهان، برنامه‌ی آموزش در خانه [۲] به عنوان روشی مؤثر مطرح گشته است. این امر به والدین اجازه داده است تا در پرورش مهارتهای فرزندان خود سهیم بوده و استعدادهایشان را کشف کنند. آموزش از راه دور این فرصت را در اختیار کشورهای نوظهور قرار داده است که کیفیت آموزش را بهبود بخشند.

در خانه ماندن برای بسیاری از افراد تجربه‌ی بسیار مثبتی بوده است چراکه باعث تقویت روابط خانوادگی و تداوم محبت، قدردانی و امید می‌شود. علاوه بر این، این امر همچنین منجر به ایجاد سرگرمی‌های اینترنتی و برخطی شده که فضایی آکنده از شادی و شعف در خانه‌ها ایجاد کرده است. بالاخره این بحران تمام خواهد شد و ما شاهد پیشرفت‌های مثبت اجتماعی، اقتصادی و فناورانه بسیاری در سراسر جهان خواهیم بود. امروز به خوبی می‌دانیم که سلامتی در درجه اول اهمیت قرار دارد.

[۱] first-class air travel

[۲] home-schooling